Ed Franck en Carll Cneut: Slagveld van gebroken harten

Een oude klassieker krijgt een verjongingskuur

Met ‘Slagveld van gebroken harten’ schrijft Ed Franck een moderne bewerking van Geoffrey Chaucers ‘The Canterbury Tales’. Slaagt de schrijver erin om het oude meesterwerk in een modern jasje te steken zonder dat het daarbij zijn authenticiteit verliest? Zijn de voorgestelde waarden en normen nog steeds van toepassing in onze tijd en, niet onbelangrijk, slaagt de schrijver erin ons te boeien met deze oude verhalen? Deze vragen zullen in dit waardeoordeel beantwoord worden.

The Canterbury Tales

Chaucers 'The Canterbury Tales', geschreven in de 14^de eeuw, wordt gezien als de eerste grote mijlpaal in de Engelse literatuurgeschiedenis. Het is een raamvertelling waarbij een groep van 30 pelgrims uit verschillende rangen en standen op bedevaart gaat naar Canterbury. Elke pelgrim vertelt onderweg vier verhalen. Chaucer stierf voor hij het verhaal kon voltooien, het bevat daarom slechts 24 verhalen, die allemaal geschreven zijn in rijm. (Broeckaert, 2013-2014)

Slagveld van gebroken harten

(Cneut, 2013)

Deze moderne bewerking van ‘The Canterbury Tales’ door Ed Franck blijft op zijn eigen manier trouw aan het originele verhaal. Een eerste manier waarop Ed Franck hierin slaagt, is door de algemene structuur van het verhaal niet te wijzigen. Dit boek is nog steeds een raamvertelling waarin de meeste originele verhalen, op een paar uitzonderingen na, behouden zijn. Verder herschreef Ed Franck elk verhaal in prozavorm aangezien de originele rijmstructuur niet vlot leest en dit ook moeilijk te vertalen is zonder daarbij aan waarde in te boeten.

De schrijver heeft niet alleen structurele wijzigingen doorgevoerd maar ook op inhoudelijk vlak zijn er heel wat veranderingen doorgevoerd. Zo verspreidde Ed Franck de algemene proloog, die 858 verzen telt, over het verhaal heen. Dit betekent dat de verschillende persoonsbeschrijvingen, die in de originele versie allemaal in het begin staan, nu pas verteld worden wanneer het eigenlijke personage daadwerkelijk een verhaal mag vertellen. Deze verandering komt het verhaal ten goede. Elke vertelling komt hierdoor meer tot zijn recht omdat de lezer ervoor een beschrijving krijgt van de persoon die het vertelt. (Franck & Cneut, 2013)

De moraal van het verhaal

In ‘Slagveld van gebroken harten’ vinden we meer dan een moraal. Elk personage heeft eigen waarden en normen afhankelijk van de rang of stand waartoe het personage behoort. Zo hecht de ridder veel waarde aan hoofse liefde terwijl de aflaatverkoper winst het hoogste goed vindt. Verder is het niet zo dat we ons enkel kunnen spiegelen aan de waarden en normen van de meer ‘beschaafde’ personages zoals de dorpspriester, de abdis, de student of de ridder. Ook de personages met minder tot de verbeelding sprekende waarden en normen: de molenaar, de bedelbroeder en de deurwaarder, vertellen elk verhalen met een moraal waaraan we ons allemaal kunnen spiegelen. 

Elke mens voelt zich aangetrokken tot een onmogelijke liefde, eeuwige trouw en geloof. Maar ieder van ons heeft toch ook al jaloezie, hebzucht en obsessie ervaren? We streven allen naar wat het beste is voor ons, we hebben allemaal een ideaal waaraan we ons willen spiegelen. Op onze weg naar het bereiken van dit ideaalbeeld krijgen we allemaal meerdere malen te kampen met deze waarden.

Het is fascinerend en aangrijpend om te lezen dat mensen die eeuwen geleden leefden dezelfde emoties, waarden en normen hoog in het vaandel droegen en dat deze mensen tegelijkertijd ook onder dezelfde emoties, waarden en normen gebukt gingen.

Om een lang verhaal kort te maken…

Kortom, ‘Slagveld van gebroken harten’ is een geslaagde herwerking van Chaucers ‘The Canterbury Tales’ en is daarom zeker een aanrader om te lezen. In een vlotte schrijfstijl weten Ed Franck en Carll Cneut ons mee te slepen in een oude, middeleeuwse en toch herkenbare wereld.

Bibliografie

Broeckaert, I. (2013-2014). Engels vakstudie 4. Gent: Arteveldehogeschool.

Cneut, C. (2013). Slagveld van gebroken harten. Slagveld van gebroken harten: verhalen uit Chaucers The Canterbury Tales. Davidsfonds uitgeverij, http://www.pluizer.be/kinderboeken-jeugdboeken/slagveld-van-gebroken-harten.

Franck, E., & Cneut, C. (2013). Verhalen uit Chaucers The Canterbury Tales: Slagveld van gebroken harten. Leuven: Vlaams Fonds voor de Letteren, Davidsfonds Uitgeverij nv.

Mooij, J. (1979). IX De motivering van literaire waardeoordelen. Opgeroepen op november 15, 2015, van http://www.dbnl.org/tekst/mooi002moti01_01/mooi002moti01_01_0001.php

Uyttersprot, V. (sd). Slagveld van gebroken harten: verhalen uit Chaucers The Canterbury Tales. Opgeroepen op november 16, 2015, van pluizer.be: http://www.pluizer.be/kinderboeken-jeugdboeken/slagveld-van-gebroken-harten

Connie Palmen: De Wetten

Met ‘De Wetten’ schreef Connie Palmen een moderne bewerking van het oude verhaal ‘Mariken van Nieumeghen’. In hoeverre slaagt zij hierin? Is dit boek een aanrader voor wie geïnteresseerd is in de moderne relevantie van het oude verhaal? Zoek jij net als ik het antwoord op deze vragen? Lees dan zeker het volgende verslag.

(Palmen, De Wetten, 1991)

Verduivelde zeven

Het hoofdpersonage in ‘De Wetten’, Marie Deniet, is een filosofiestudente die nog volop haar weg in het leven zoekt. De manier waarop ze die weg probeert te vinden is te vergelijken met Mariken van Nieumeghen. Heel wat traditionele verhaalelementen komen dan ook in deze moderne versie aan bod. Zo ontmoet Marie in de loop van zeven jaar zeven mannen. Op de epilepticus na zijn deze allemaal ouder dan zij. Al deze mannen zijn specialisten in een bepaald gebied:  astrologie, ‘epileptica’, filosofie, religie, fysica, kunst en psychologie. De man kan hierbij gelijk gesteld worden aan de duivel, Moenen, die Mariken keer op keer verleidt in het originele verhaal. Daarnaast gaat het hier ook om zeven wetenschappelijke gebieden, dit kunnen we vergelijken met de zeven vrije kunsten die de Duivel aan Mariken wil leren (voor de originele tekst: http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/middeleeuwen/tekst/lgme004.html). (intentionele en realistische elementen)

De vrije kunsten en wetenschap

Verder zijn de zeven middeleeuwse vrije kunsten vervangen door een aantal belangrijke takken van de hedendaagse wetenschap. Dat het hoofdpersonage zich laat verleiden tot ‘duivelse’ kennis komt het duidelijkst aan bod bij de astroloog. De astronomie werd doorheen de middeleeuwen en de nieuwe tijd gezien als een duivelse wetenschap. Nicolaas Copernicus (1473-1543) was een van de eersten die bewees dat de zon in het centrum van ons zonnestelsel staat en niet de aarde, een idee waar de kerk zich met hand en tand tegen verzette (Berings & Blomme, 2014-2015). Ook vandaag is de sterrenkunde een bron van onenigheid. De astrologie probeert de toekomst te voorspellen aan de hand van de beweging van hemellichamen, iets wat astronomen absoluut onmogelijk achten en een mening die ik, hoewel ik zeker geen astronoom ben, zeker deel. Dit is dus een duidelijk voorbeeld van hedendaagse ‘duivelse’ kennis waardoor Marie Deniet zich laat verleiden (Wat is het verschil tussen astronomie en astrologie?, 2004). (intentionele en realistische argumenten)

Boontje komt om zijn loontje

Ook leert dit boek ons een belangrijke les: wie zichzelf verkoopt voor kennis zal er zelf aan ten onder gaan. Marie Deniet laat zich dan ook bewust verleiden in ruil voor hun ideeën en kennis in de hoop dat deze ideeën haar kunnen helpen zichzelf te begrijpen. In de bewerking van Connie Palmen ‘verkoopt’ het hoofdpersonage zichzelf om van deze zeven mannen te kunnen leren. Het mooiste voorbeeld hiervan is de kortstondige relatie die Marie heeft met de gebochelde ex-priester, Clemens Brandt. Hij is degene die haar verder moet helpen bij het schrijven van haar kandidaatsscriptie. Op klungelige wijze probeert hij haar te verleiden en zij gaat hier, willens en wetens, in mee tot ze samen in bed belanden.

Een ander voorbeeld hiervan is de fysicus. Hier neemt Marie het roer volledig in eigen handen en verleidt ze deze man zelf tot een buitenechtelijke relatie. Naarmate het verhaal vordert, wordt duidelijk dat Marie het steeds moeilijker krijgt. Wanneer ze samen is met de kunstenaar eet ze zelfs niet meer waardoor ze noodgedwongen bij een psychiater te raad gaat en daar instort. (morele argumenten)

Lees mij

Ik ben van mening dat ‘De Wetten’ van Connie Palmen een goede herwerking is van het oorspronkelijke verhaal, Mariken van Nieumeghen. Dit door de vele verwijzingen naar het originele verhaal en de manier waarop de inhoud van het originele verhaal op een hedendaagse manier wordt verwerkt. Daarnaast is de les die het boek ons leert en de manier waarop dit gebeurt heel overtuigend. Zeker een aanrader dus!(Mooij, 2005)

Bibliografie

Berings, G., & Blomme, J. (2014-2015). Geschiedenis vakstudie 5. Gent: Arteveldehogeschool.

Lievens, E. (2015-2016). Nederlands vakstudie 1: literatuur 1: literatuurgeschiedenis van de middeleeuwen tot en met de 15de eeuw. Gent: Arteveldehogeschool.

Mariken van Nieumeghen. (2008). Opgeroepen op 11 2, 2015, van literatuurgeschiedenis.nl: http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/middeleeuwen/tekst/lgme004.html

Mooij, J.J.A. (2005). IX De motivering van literaire waardeoordelen. Opgeroepen op november 7, 2015, van dbnl: http://www.dbnl.org/tekst/mooi002moti01_01/mooi002moti01_01_0001.php

Palmen, C. (1991). De Wetten. Opgeroepen op 11 2, 2015, van bol.com: http://www.bol.com/nl/p/de-wetten/1001004002616516/#product_specifications

Palmen, C. (1991). De Wetten. Amsterdam: Prometheus.

Wat is het verschil tussen astronomie en astrologie? (2004). Opgeroepen op 11 2, 2015, van hemel.waarnemen.com: http://hemel.waarnemen.com/FAQ/Overig/011.html